م.ع.فرزانه نین وفاتیندان 9 ییل کئچدی - از وفات م.ع.فرزانه 9 سال گذشت
- توضیحات
- منتشر شده در یکشنبه, 28 دی 1393 06:03
آذوح: محمدعلی فرزانه 1302 اینجی گونش ایلینده مش اكبر آدلی بیر عائله‌ده تبریزین چای قیراغی محله‌سینده ماهی آدلی آنادان دونیایا گؤز آچمیش، 7 یاشا چاتاركن دارالتربیه مکتبینه یازیلمیش، اورادا آذربایجانین تانینمیش آرتئستی و تیاترچی سی محمد علی رشدی، مکتب موعاوینی ایله تانیش اولمش. محمدعلی فرزانه آنا دیلینه اولدوقجا دوشگون بیر اینسان کیمی فارس کیلاسلارینا قاتیلماسینا باخمایاراق اؤز آنا دیلی نی اوخویوب و اؤیرنمک حسرتی ایله یاشامیش، آتا و آناسی مالی باخیمدان یوخسول اولدوقلاری اوچون او گوندوزلر قالی توخوماقلا و گئجه لر ایسه مکتبه گئتمک ایله مشغول اولموش و اورتا مکتب تحصیلاتینی تبریزین "عالی مکتبینده (دانشرای عالیده)" باشا چاتدیرمیش. گئجه و گوندوز وئردیگی امک کؤلگه سینده محمدعلی فرزانه 18 یاشیندا معلم اولموش. او معلیم لیک مسلکی نین قیراغیندا تبریزین تربیت کتابخاناسیندا ایش ایله مشغول اولاراق تبریزده یاییلان گونده لیکلره مقاله یازمانی دا نظردن قاچیرمامیش. محمدعلی فرزانه تربیت کیتابخاناسیندا ایشلرکن اوزرینه توز قونموش دینده باطیل کیتابلار دئیه بیر "کیتاب بوغچاسی" ایله اوزله شمیش. او کیتابلاردان بیری کئچن یوزایلین اووللرینده گیلیسلی رفعتین تورکیه ده یایینلاتدیغی "ده ده قورقود" کیتابی ایمیش. بو کیتاب محمدعلی فرزانه ده بؤیوک ماراق دوغورموش. محمدعلی فرزانه بو کیتاب داستانلاری اوزره آوروپا، تورکیه و آذربایجاندا یاییلان مقاله و کیتابلاری توپلاماغا باشلامیش و 1324- 1325 اینجی ایللرینده تبریزده نشر اولان آذربایجان قزئتینده ده ده قورقود داستانلاریندان بؤلمه لر چاپ ائتدیرمیش. محمدعلی فرزانه 1329 ایلینده سیاسی اولماق ایتتیهامی ایله شاهلیق حاکیمیتی طرفیندن توتولاراق دوستاقلانمیش و 1332 اینجی ایل تبریزدن تهرانا کؤچه رک اورادا معلیملیک و اؤز عئلمی فعالیتینی سوردوره رک 1342 اینجی ایلده بایاتیلار آدلی کیتابی چاپ ائتدیرمیش.
محمدعلی فرزانه آنا دیلی اوزره یازیر: « منیم آنا دیلیمیزین سوز خزینه سی و میللی وارلیغیمیزین هامیدان پارلاق و صاف آیناسی اولان خلق ادبیاتیمیزین گئنیش و رنگارنگ دونیاسی ایله تانیشلیغیم آناملا اولموشدور. آنام منه تكجه دوغما دیلیمیزی اؤیرتمكده یوخ، بلكه بیر آز بویا ـ باشا چاتینجا و ایستینی ـ سویوغو قانینجا دیلیمیزین سؤز خزینه‌سینه یول ـ تاپماقدا ایلك معلیم اولموشدور».(1). محمدعلی فرزانه م.ع.فرزانه، م.ع.قوسی، م.ع.یاشار و م.ع.روشن کیمی ایمضالارلا مطبوعاتدا چیخیش ائتمیش، مقاله لر، کیتاب تانیتمالاری و تنقیدلری و ساییره موضوعلار اوزره یازیلارین مؤالیفی اولموش. محمدعلی فرزانه نین یازیلاری نین اساس موضوعسونو خالق فولکولورو ایچرمکده دیر. او آتا، آنا، دوست و تانیشلاریندان ناغیل و بایاتی، مثل، تاپماجالار دینله یرک اونلاری توپلاییب کیتاب حالینا گتیره رک آذربایجان فولکولورونون قورونماسینا خیدمت ائتمه گه چالیشمیشدیر. محمدعلی فرزانه 1355 اینجی ایل اختر خانیم ایله ائوله نه رک ایکی اوشاق صاحابی اولموش (نیما و ندا) و 1358 ایلینده معلیملیک مسلکیندن امکچی اولاراق عئلمی و مدنی ساحه لرده اؤز فعالیتینی سوردورمه گه چالیشمیش. 1371 اینجی ایل باکی اونیوئرسیته سی محمدعلی فرزانه جنابلارینا فخری دوکتورا عنوانی وئرمه گه لاییق گؤرموش. محمدعلی فرزانه 1377 شمس ایلینده اورک خسته لیگینه توش گله رک سوئدین گؤنتبرک شهرینه علاج اولماق اوچون یولا دوشموش. محمدعلی فرزانه نین یاراتدیغی اثرلردن آشاغیداکیلاری آد چکمک اولار:
1 ـ بایاتیلار دفعه‌لر چاپ اولوب، یئنی آرتیرمالار و توركجه باشلانیش‌لا یئنی‌دن باسیلاجاق.
2 ـ مبانی دستور زبان آذربایجان. اونجه بیر جیلده‌ده داها سونرالار ایكی جیلده چاپ اولموشدور.
3 ـ گزیده هایی از ترانه‌های روستایی فارسی. بو كیتاب سونرالار ایران یئرلی ترانه‌لریندن سئچمه‌لر، آذری توركجه سینه منظوم ترجمه‌لرله بیرلیكده 120 صحیفه‌ده سوئد اولكه سینده چاپ و یئنی ده‌ن یایینلانمیش دیر.
4 ـ كجایی دوست كجا ـ ترجمه
5 ـ چنین بود اما چنین نخواهد بود ـ ترجمه
6 ـ گوشه هایی از خاطرات و چند داستان از جلیل محمد قلی زاده
7 ـ شهریار و حیدربابا ـ مكتوبلار ونظیره لر
8 دده مین كیتابی ب . ق سهندین اثری ( كامیل متن ) بو كتاب محمدعلی فرزانه طرفیندن لاتین و عرب الفباسی ایله آذربایجان دیلینده سوئدده 2001 ده چاپ اولموش
اوستاد فرزانه نین آذربایجان دیلی، فولكلورو، بدیعی ادبیات ،گرامر، خالقیمیزین كیملی یی ، میللی وارلیغینی آراییب ،داراییب ترجومه، چاپ و نشر ایشلرینده کؤمگی کئچدیگی داها بعضی اثرلرین آدینی بئله قئید ائتمك اولار.
1 ـ میرزه باغیر حاجی زاده دن چاپ اولمامیش خاطیره‌لر
2 ـ آذربایجانین ائل ماهنی لاری
3 ـ آذربایجان اوشاق فولكلورو ـ اختر خانیم بدوستانی ایله بیرگه
4 ـ آذربایجان فولكلورونون توپلانماسی آراشدیریلماسی و نشری تاریخیندن فولكلور اؤرونكلری ایله بیرلیكده
5 ـ ملانصرالدین لطیفه‌لری، آذربایجان دیلینده فارسجا یا ترجمه سی ایله
6 ـ آذربایجان ائل سؤزلری ( آتالار سؤزو ) عرب و لاتین الفباسی و آچیق لامالار ایله بیرلیكده
7 ـ آذربایجان ائل سوزلری ایكینجی جلد ـ ( دئیملر، دویملار عرب و لاتین الیفباسی و مجازی آنلاملارلا بیرلیكده )
8 ـ تمثیل لر و مثللر
9 ـ آذربایجان عاشیق شعری آنتولوژوسو
10 ـ مقاله لر ـ فارسجا چاپ اولانلار 2 جیلده
11 ـ مقاله لر ـ فارسجا چاپ اولمایانلار 2 جیلده
12 ـ مقاله لر ـ توركجه 4 جیلده چاپ اولانلار و چاپ اولمایانلار
13 ـ سوز اینجی لری آذربایجان كلاسیك و چاغداش شعری ، ان قدیم دورلردن بو گونه قدر 5 جیلدده
14 ـ ناظیم حكمتین شعرلری فارسجایا ترجمه سی ایله
15 ـ رسول رضائین شعرلری فارسجایا ترجمه سی ایله (بو اثرده استادا عمران صلاحی یاردیمچی اولموشدور)
16 ـ تركان پارسی گو ـ فارس دیلینده شئعر یازان آذربایجانلی شاعیرلرینین آنتولوژوسو
17ـ صمد بهرنگی نین آذربایجان ناغیللاری آذربایجان دیلنده صمدین اؤز خطی ایله
18 ـ آذربایجان دیلینین قرامری لاتین و عرب گرافیكاسی ایله
19 ـ واژه نامه آوایی (صوتی ) زبان ادبی آذربایجان موارد و شواهدله
20ـ آنا دیلیمیز و میللی وارلیغیمیز اوغروندا خاطیره لر ( بو خاطیره لرین بیر سیراسی وارلیقدا چاپ اولموش دور )
21 ـ او بیر زاماندا اوردوبادلی محمد سعیدین آن تانینمیش و دئمك شاه اثری اولان دومانلی تبریزی علی قولو كاتبی ایله بیرگه فارسجایا چئویریر بردی لركی، « كیهان شب جمعه » ده یا‌یلیردی آنجاق اوراداكی، صحیفه‌لر باغلانادان سونرا، بو آردیجیل رومان بلكه ده یار ـ یاریمچیلیق قالدی.
22 ـ درام دلقك سیرك ـ ترجمه
23 ـ بلینسكی نین مقاله لری ـ فرزانه معلیم بو اثری فرانسیزدن فارسجایا چئویرمیش و امید ایران درگی سینده سیرا ایله چاپ ائتدیرمیشدیر.
24 ـ فرهنگ لغات آذربایجان (1).
محمدعلی فرزانه کئچمیشده بیر سیرا آذربایجان آیدینی طرفیندن عزیزلنیردیسه، گله جکده خالق ایجتماعیتی طرفیندن عزیزله نه جک و اونون آذربایجان اوغروندا گؤردوگو ایشلر و چکدیگی زحمتلر تاریخ بویو اونو خاطیرلاردا یاشاداجاقدیر.
(وارلیغین سسی درگیسیندن)
