نوسان‌های نفت و دلار؛ دولت نمی‌تواند تحمل کند
- توضیحات
- منتشر شده در سه شنبه, 02 دی 1393 01:11
آذوح: نیلوفر زارع
شاید دولت ناگزیر شود قیمت پیش‌بینی شده برای نفت در بودجه سال آینده را پایین‌تر بیاورد. قیمت نفت در حال حاضر به کمتر از ۶۰ دلار در هر بشکه رسیده است اما دولت قیمت ۷۲ در هر بشکه را برای بودجه سال آینده پیش‌بینی کرده است.
برآوردهای تحلیلگران بازار نفت این است که قیمت بیش از این سقوط نخواهد کرد اما نمی‌توان به این برآوردها مطمئن بود. زمانی که قیمت به حدود ۷۰ دلار رسیده بود نیز برآوردهایی از این دست به وفور مطرح می‌شد ولی نفت علیرغم همه تحلیل‌ها به سقوط خود ادامه داد.
احتمال تجدید‌نظر در پیش‌بینی قیمت نفت
حسن روحانی حق دارد که از این سراشیبی قیمت نفت عصبانی باشد. او با در نظر گرفتن این اوضاع موفق نخواهد شد برنامه‌های اقتصادی‌اش برای سال آینده را محقق کند. کسری بودجه گریزناپذیر است و دولت چاره‌ای جز این ندارد که بسیاری از برنامه‌های عمرانی را معلق نگه دارد. رییس‌جمهوری ایران اعتقاد دارد که کاهش قیمت نفت حاصل معادلات طبیعی در بازار نیست بلکه ناشی از اراده سیاسی بعضی از کشورهاست. او روز ۱۹ آذر گفت که « کاهش قیمت نفت توطئه‌ای علیه مردم منطقه و مسلمانان بوده که نفع آن صرفاً برای برخی دیگر از کشورها می باشد.» حالا دلیل این کاهش هر‌چه که باشد برای دولت راهی نمی‌ماند جز این که بودجه را متناسب با واقعیت‌های فعلی ببندد.«علی محمد احمدی» عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس از احتمال تجدید نظر در قیمت نفت در بودجه خبر داده و گفته است که اگر بازار نفت با قیمت بشکه ای کمتر از ۶۰ دلار به تعادل برسد، « قیمت پیشنهادی دولت در لایحه بودجه ۹۴ بالا است، اما در صورت بهبود شرایط، مجلس قیمت پیشنهادی دولت را تصویب می کند.» او گفته که برای رسیدن به تصمیم « منتظر اتفاقات بازار جهانی نفت در دو هفته آینده هستیم.»
تحقق برنامه ۵ ساله امکان ندارد
کار بررسی بودجه در مجلس از روز ۷ دی ماه آغاز خواهد شد. کمیسیون‌های تخصصی مجلس به مدت ۱۵ روز فرصت دارند تا به بررسی بودجه پرداخته و نظرات اعضای خود را استماع و پیشنهادات بودجه‌ای آنها را به کمیسیون تلفیق ارائه کنند و کمیسیون تلفیق نیز در فرصت ۱۵ روزه خود به بحث و بررسی لایحه بودجه خواهد پرداخت. بررسی بودجه در شرایطی آغاز می‌شود که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به عنوان بازوی تحقیقاتی این قوه با انتشار گزارشی خبر داده که عمل به وعده‌های برنامه ۵ سال توسعه که از سال ۱۳۸۹ آغاز شده بود٬ غیرممکن است. در این گزارش آمده که قانون برنامه پنجم توسعه (۱۳۹۰-۱۳۹۴) زمانی به تصویب رسید که « کشور در شرایط تحریم و نوسان شدید قیمت نفت قرار نداشت، در سه سال اخیر به دلیل تحریم ها، منابع دولت کاهش یافته است،» به همین دلیل اجرای بخشی از این برنامه که «نیازمند اختصاص منابع مالی است، امکانپذیر نیست و انتظار اجرای آن فراتر از توان مالی دولت است.» در این گزارش از بحران‌هایی نظیر « تداوم تحریم های اقتصادی، مشخص نبودن وضعیت آن در سال آینده، کاهش منابع دولت در سال های اخیر، افزایش مخارج دولت در یک دهه به دنبال افزایش درآمدهای نفتی، کسری منابع و مصارف هدفمند کردن یارانه ها و انحراف آن از اهداف اصلی، وجود حجم عظیمی از طرح های عمرانی نیمه تمام ملی و استانی که با ساز و کارهای فعلی خارج از توان مالی دولت است، حجم عظیم بدهی های دولت و شرکت های دولتی به بانکها و بخش خصوصی و مشکلات تامین مالی بنگاههای اقتصادی» به عنوان نمونه هایی از مشکلات و چالش های پیش روی اقتصاد ایران» یاد شده است.
نمی‌توانیم تحمل کنیم
کاهش قیمت نفت اثر بی واسطه خود را بر بازار ارزهای خارجی در ایران گذاشته است و قیمت دلار در طی هفته‌های اخیر به شدت افزایش یافته است. به طوری که امروز ( اول دی ماه ) هر دلار در بازار تهران ۳۵۳۵ تومان مبادله شد و تنها ۵ تومان با بالاترین نرخ تجربه شده طی یک سال و نیم اخیر فاصله داشت. روند افزایشی قیمت دلار پس از آن آغاز شد که مذاکرات ایران و قدرت‌های جهانی در روز سوم آذر برای رسیدن به توافقی نهایی بدون رسیدن به نتیجه‌ای مشخص به مدت ۷ ماه تمدید شد. تنها ۵ روز بعد از این مذاکرات بهای دلار در بازار آزاد به ۳ هزار و ۵۴۰ تومان رسید. دولت از این وضعیت به شدت نگران و ناراضی است و محمد باقر نوبخت معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری گفته که « ما نمی توانیم نرخ برابری ریال و دلار را بیش از این تحمل کنیم، از نظر ما همین رقم موجود در بازار آزاد غیرمعتبر است و باید با مدیریت ارز شناور این رقم را کاهش دهیم.» هنوز مشخص نیست که چه سیاستی برای پایین آوردن نرخ ارز به اجرا گذاشته خواهد شد اما به نظر می‌رسد که اگر قیمت نفت در سطح کنونی بماند و مذاکرات اتمی نیز به نتیجه نرسد هیچ درمان دیگری برای کاهش برابری دلار در مقابل ریال وجود نخواهد داشت.
