۲۳ ـ مین سالگرد قتل عام خوجالی!
- توضیحات
- منتشر شده در پنج شنبه, 07 اسفند 1393 23:18
۲۳سال قبل (در ۲۵ فوریه سال ۱۹۹۲) با هجوم ارامنه به مردم بی گناه خوجالی (شهرکی در منطقه قره باغ کوهستانی در ترکیب دولت جمهوری آزربایجان شمالی که اکنون توسط ارتش ارمنستان به اشغال در آمده است)، قتل عام گسترده‌ای علیه افراد بی دفاع غیر نظامی صورت گرفت که یاد و خاطره غم انگیز آن همه ساله در سراسر آزربایجان به شکل گسترده‌ای گرامی داشته می‌شود و در کلیه نمایندگی‌های سیاسی جمهوری آزربایجان در سراسر گیتی مراسم رسمی یادبود برگزار می‌گردد. خوجالی101بر اساس مصوبه دولت جمهوری آزربایجان در سال این قتل عام و نسل کشی تاثر انگیز به عنوان روزی عزای ملی در سراسر جمهوری آزربایجان اعلام شده و در این روز یک دقیقه سکوت برای قربانیان آن برگزار می‌شود. خوجالی شهرکی کوچک در منطقه قره‌باغ کوهستانی در سر راه بین خان‌کندی و آغدام است.
جنگ ارمنستان علیه جمهوری آزربایجان در آستانه فروپاشی اتحاد شوروی از سال ۱۹۸۸ آغاز شد، زمانی که پارلمان استان خودمختار قره‌باغ کوهستانی خواستار استقلال یا پیوستن به جهوری ارمنستان شد. نهادهای قانونی جمهوری آزربایجان از جمله پارلمان آزربایجان این مصوبه را در چارچوب اختیارات قانونی خود ملغی اعلام کرد. ارامنه قره‌باغ با کمک گرفتن از ارمنستان و یاری جستن از نیروهای نظامی شوروی سابق (عمدتا لشکرهای ۳۶۶ روسی مستقر در قفقاز بویژه آزربایجان)، مناطق مختلف قره‌باغ و نواحی پیرامون را اشغال کردند.
در روز ۲۵ فوریه سال ۱۹۹۲ در ساعات پایانی روز و ورود به بامداد ۲۶ فوریه، نیروهای ارمنی با کمک نیروهای نظامی لشگر ۳۶۶ شوروی سابق (عمدتا روس‌ها)، وارد خوجالی شدند و ضمن اشغال این شهرک ۲۵۰۰ نفری آن را به آتش کشیده و تعداد زیادی از ساکنان ناگزیر به فرار شدند و تعدادی دیگر از جمله ۶۱۳ نفر عمدتا زن و کودک و مردان و زنان میانسال و کهنسال به طز فجیعی از سوی قوای مسلح ارمنی قتل عام شدند. این قرباینان شامل ۶۳ کودک، ۱۰۶ نفر زن، ۷۰ پیرزن و پیرمرد می‌شود. در این قتل عام ۶۱۳ شهروند ساکن خوجالی به قتل رسیدند که ضمن آن اعضای ۸ خانواده همگی کشته شدند، ۲۵ کودک پدر و ماد خود را از دست داد، ۱۳۰ کودک یکی از والدین خود را از دست داد. در این قتل عام از بین ۴۸۷ نفر که با گلوله مستقیم زخمی شدند، ۷۶ نفر کودک بودند. از کل ساکنان شهر ۱۲۷۵ نفر بدست ارامنه اسیر شدند و ۱۵۰ نفر نیز مفقود الاثر گردیدند. مجموع خسارات وارد شده به دارایی‌ها و املاک ساکن شهر در آن روز به قیمت جاری واحد پول آن وقت به ۵ میلیارد روبل برآورد شده است.
براساس مفاد کنوانسیون و اعلامیه حقوق بشر سازمان ملل متحد(مصوب ۱۰/۱۲/۱۹۴۶مجمع عمومی سازمان ملل متحد) اقدام ارامنه علیه ساکنان غیر نظامی و بی دفاع خوجالی براساس تعاریف موجود قتل عام و جرم محسوب می‌شود. موادی از این اعلامیه در ارتباط با موضوع خوجالی عبارتند از:
ماده ۲- هر کس می‌تواند بی هیچ گونه تمایزی، به ویژه از حیث نژاد، رنگ، جنس، زبان، دین، عقیده‌ی سیاسی یا هر عقیده‌ی دیگر، و همچنین منشاء ملی یا اجتماعی، ثروت، ولادت یا هر وضعیت دیگر، از تمام حقوق و همه‌ی آزادی‌های ذکر شده در این اعلامیه بهره مند گردد.
به علاوه نباید هیچ تبعیضی به عمل آید که مبتنی بر وضع سیاسی، قضایی یا بین‌المللی کشور یا سرزمینی باشد که شخص به آن تعلق دارد، خواه این کشور یا سرزمین مستقل، تحت قیمومیت یا غیر خودمختار باشد، یا حاکمیت آن به شکلی محدود شده باشد.
ماده ۳ – هر فردی حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد.
ماده ۹- هیچ کس را نباید خودسرانه توقیف، حبس یا تبعید کرد.
ماده ۱۷ – ۱) هر شخص به تنهایی یا به صورت جمعی حق مالکیت دارد؛۲) هیچ کس را نباید خودسرانه از حق مالکیت محروم کرد.
با وجود قطعنامه‌های شماره ۸۲۲ مورخ ۳۰ آوریل ۱۹۹۳، ۸۵۳ مورخ ۲۹ ژوئیه ۱۹۹۳، ۸۷۴ مورخ ۱۴ اکتبر ۱۹۹۳، ۸۸۴ مورخ ۱۲ نوامبر ۱۹۹۳، شورای امنیت سازمان ملل متحد در باره تخلیه اراضی اشغالی آزربایجان از سوی ارمنستان، و هم چنین مصوبات متعدد مجمع عمومی سازمان ملل متحد در این زمینه، متاسفانه این قطعنامه‌ها ضمانت اجرایی نیافته و نه تنها منطقه قره‌باغ کوهستانی بلکه ۷ شهرستان جمهوری آزربایجان شمالی در پیرامون و خارج از منطقه قره‌باغ نیز در اشغال ارامنه باقی مانده است. از سال ۱۹۹۴ آتش بسی بین دو کشور زیر نظر گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا به عنوان بازوی سازمان ملل متحد در منطقه تحت نظارت فرانسه، روسیه، آمریکا برقرار گردیده است. در شرایط کنونی جمهوری آزربایجان شمالی با جمعیتی سه برابر ارمنستان و در آمد ناخالص داخلی چند برابر نسبت به ارمنستان و انگیزه جنگ به جهت بازپس گیری سرزمین‌های اشغالی و با توسعه و رشد اقتصادی و درآمد بسیار و ایجاد ارتشی ملی قدرتمند و مدرن با تسلیحات پیشرفته و کافی، از محل هزینه کرد درآمدهای سرشار نفتی از همه نظر امکان حمله گسترده نظامی و بازپس گیری سرزمین‌های اشغالی را داراست. با این وجود آزربایجان با اعلام موضع رسمی درباره اجتناب از جنگ و حل مساله از مجاری دیپلماتیک خواستار تخلیه اراضی اشغالی است. تمامیت ارضی و تعلق سرزمین قره‌باغ کوهستانی به جمهوری آزربایجان شمالی از سوی مجامع بین‌المللی و بسیاری از کشورها به رسمیت شناخته شده است.
از آنجا که پس از فروپاشی شوروی دولت فدراسیون روسیه به عنوان کشور جایگزین، کرسی شوروی سابق در سازمان ملل و مجامع بین‌المللی را کسب کرده است، پرسشی در پیش رو قرار می‌گیرد که آیا فدراسیون روسیه در قبال بکارگیری ارتش خود(شوروی) مستقر در قره‌باغ و ارمنستان و کمک به ارامنه در کشتار ساکنان خوجالی باید مقصر شناخته شده و پاسخگو باشد؟ آیا حضور نظامی کنونی روسیه در پایگاه‌های نظامی ارمنستان(به عنوان کمک به تداوم اشغال) می‌تواند سبب ادامه اشغال قره‌باغ باشد؟ این پرسش‌ها و برخی دیگر، جامعه جهانی را در برابر بحران قره‌باغ به تفکر وا می‌دارد. جمهوری آزربایجان سرزمینی است که حدود ۲۰ درصد از قلمرو آن در اشغال ارامنه است. آیا دولت‌های دیگر تحمل اشغال سرزمینشان از سوی اشغالگران را دارند؟ چرا اشغال کویت از سوی سازمان ملل و ایالات متحده به سرعت و در مدتی کوتاه رفع ولی اراضی اشغالی قره‌باغ همچنان در اشغال باقی مانده‌اند؟ آیا سازمان ملل متحد و شورای امنیت توان پاسخگویی به نظم جهان را دارا نیست؟ اگر پاسخ و عملکرد قاطعی نسبت به اشغال فلسطین و قتل عام توتسی‌ها در روآندا و کشتارهای فرقه‌گرایی در شبه قاره و افغانستان و دیگر قتل عام‌ها داده می‌شد، امروز شاهد گسترش افراط گرایی و توسعه تروریزم بین‌اللمل نبودیم، پدیده‌ای که سراسر جهان را به آشوب کشیده و از شرق تا غرب جهان را در بر گرفته است.
