Warning
  • JLIB_APPLICATION_ERROR_COMPONENT_NOT_LOADING
  • JLIB_APPLICATION_ERROR_COMPONENT_NOT_LOADING
  • JLIB_APPLICATION_ERROR_COMPONENT_NOT_LOADING
  • Error loading component: com_content, Component not found.
  • Error loading library: joomla, Library not found.
  • Error loading library: joomla, Library not found.
  • Error loading library: joomla, Library not found.
  • Error loading component: com_content, Component not found.
  • Error loading component: com_content, Component not found.

۴ نوع تحریمی که گریبان ایران را گرفته، چیست؟

آذوح: برنامه اتمی ایران از حدود ۸ سال پیش و به دنبال ارجاع پرونده این کشور از آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت، با تحریم های مختلفی مواجه شده است. این تحریم ها از لحاظ فنی به ۴ گروه تقسیم می شود که تصویب و لغو هرکدام سازوکار جداگانه ای دارد. بخشی از دشورای مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ هم درباره چگونگی لغو همین تحریم هاست.
۱. تحریم های شورای امنیت سازمان ملل
پرونده ایران در تاریخ هجدهم اسفند ۱۳۸۴مطابق با هشتم مارس ۲۰۰۶ از سوی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی به شورای امنیت ارجاع شد. شورای امنیت تاکنون شش قطعنامه علیه پرونده اتمی ایران تصویب کرده که چهار قطعنامه آن حاوی تحریم های تازه بوده است. قطعنامه هایی که شورای امنیت تاکنون درباره برنامه اتمی ایران صادر کرده، ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد است که به مسئولیت سازمان در مواجهه با تهدید علیه صلح جهانی می پردازد. این مصوبات برای تمامی اعضای سازمان ملل لازم الاجراست. در هنگام تصویب هرکدام از قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل، کمیته های تحریم تشکیل شده‌اند که کارشان بررسی این است که چه کسانی و به چه طریقی هدف این تحریم‌ها خواهند بود. تا زمانی که پرونده اتمی ایران از شورای امنیت خارج نشده باشد، کمیته تحریم ها همچنان به کار خود ادامه خواهند داد و فهرست خود را به روز خواهد کرد. در صورت حل و فصل پرونده اتمی ایران و توافق جامع با گروه ۱+۵، اعضای دائم شورای امنیت با طرح قعطنامه ای در شورا، درخواست لغو تحریم ها را مطرح و سپس با تصویب آن، پرونده ایران را از دستور کار شورا خارج می کنند.
۲. تحریم های اتحادیه اروپا
شورای وزیران اتحادیه اروپا تاکنون تحریم های متنوع و متعددی را علیه برنامه اتمی ایران به صورت مصوبه های مستقل از هم تصویب کرده است. تحریم های اتحادیه اروپا همه کشورهای عضو را ملزم به رعایت آن می کند. اولین تحریم اتحادیه اروپا علیه برنامه اتمی ایران بر مبنای تحریم های شورای امنیت سازمان ملل، بهمن سال ۱۳۸۶ (فوریه ۲۰۰۷) تصویب شد. اعمال برخی محدودیت‌ها در ارسال قطعات، تجهیزات و فناوری‌هایی به ایران که می‌توانست در گسترش فناوری‌های موشکی و اتمی کاربرد داشته باشد، هدف اولین دور از تحریم های اتحادیه اروپا بود. این محدودیت‌ها در سال‌های بعد به حمل و نقل هوایی و دریایی، معاملات بانکی، فروش نفت و سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز ایران گسترش یافت و تجهیزات و فناوری‌ها، اشخاص و شرکت های مورد تحریم بیشتری را شامل شد. در صورت توافق جامع اتمی ایران و گروه ۱+۵، مسئول سیاست خارجی اتحادیه به همراه سه کشور اروپایی حاضر در مذاکرات (بریتانیا، فرانسه و آلمان) متعهد به لغو تحریم ها می شوند. لغو تحریم ها از سوی شورای وزیران اتحادیه اروپا با تصویب طرحی در این شورا انجام می شود.
۳. تحریم های یک جانبه دولت ها
آمریکا، بریتانیا، کانادا سه کشور اصلی اند که دولت آنها به پیروی از قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل، تحریم های یکجانبه ای را علیه برنامه اتمی ایران به تصویب رسانده اند. از حیث تنوع و گستردگی، تحریم های آمریکا علیه ایران یکی از وسیع ترین تحریم های تصویب شده یک جانبه علیه یک کشور است. به دلیل ارتباطات وسیع سیاسی و تجاری با کشورهای مختلف جهان، آمریکا بسیاری از تحریم های یک جانبه اش علیه ایران را توانسته عملا به دیگر کشورها تسری دهد. برای مثال برخی از شرکت هایی که عمده سهام آن ها متعلق به شرکت ها یا سرمایه گذاران آمریکایی است، هم عملا مجبور به پیروی از تحریم های آمریکا شده اند. همچنین، بسیاری از کشورها و شرکت های خارجی نیز از بیم اقدامات تلافی جویانه آمریکا، از جمله محدودیت دسترسی آنها به امکانات و تسهیلات مالی و تجاری آمریکایی، به درجات مختلف از این تحریم ها تبعیت کرده اند.
اقدامات لازمه برای لغو این تحریم‌ها باید در نهادهای تصمیم گیرنده این کشورها و در سطح ریاست جمهوری یا بالاترین مقام اجرایی کشور انجام شود. در صورت توافق جامع اتمی ایران و گروه ۱+۵، تحریم های دولت های بریتانیا و آمریکا که صرفا مربوط به برنامه اتمی ایران است، لغو می شود. به دلیل گستردگی تحریم های صورت گرفته آمریکا علیه ایران طی ۳۵ سال گذشته یکی از مشکلات، شناسایی تحریم های اتمی از دیگر تحریم هایی است که به دلایل دیگر در این سه دهه وضع شده است. تحریم هایی که از سوی وزارت خارجه، وزارت خزانه داری و وزارت انرژی و نهایتا کاخ سفید به اجرا گذاشته شده، با فرمان و مصوبه مقام های دولتی قابل لغو است و به نسبت تحریم های شورای امنیت، اتحادیه اروپا و تحریم های کنگره، پیچیدگی کمتری دارد. تحریم های بریتانیا علیه ایران هم توسط دولت این کشور و نه پارلمان تصویب شده و لغو آن با تصمیم دولت امکانپذیر است.
۴. تحریم های کنگره آمریکا
دشوار ترین بخش در لغو تحریم ها علیه برنامه اتمی ایران مربوط به تحریم های کنگره است. لغو این تحریم ها تصویب همزمان مجلس نمایندگان و نمایندگان مجلس سنا را لازم دارد که در اختلافات تندروهای جمهوری خواه با باراک اوباما، رئیس جمهور از حزب دموکرات، می تواند اجرای تعهد دولت آمریکا برای لغو تحریم های اتمی علیه ایران را بسیار دشوار کند. در صورت تصویب توافق جامع اتمی ایران و گروه ۱+۵، دولت آمریکا متعهد به لغو تحریم های دولتی می شود اما بر اساس قوانین این کشور، دولت اختیاری درباره تحریم های کنگره نخواهد داشت و صرفا می تواند به مدت شش ماه اجرای آنها را به تاخیر بیندازد.
این به معنای آن است که در صورت تغییر رئیس جمهور (فرض کنید رئیس جمهور بعدی آمریکا از حزب جمهوری خواه و وعده های انتخاباتی او ضرورتا هماهنگ با تعهد دولت اوباما نباشد) تضمینی برای اجرای دقیق تعهدات دولت قبلی آمریکا بر مبنای توافق جامع اتمی با ایران وجود نخواهد داشت؛ مثلا دولت بعدی می تواند ضرورتا اجرای تحریم ها را هر شش ماه یک بار به تعویق نیندازد یا "قانون تحریم ایران" را که کنگره وضع کرده و دسامبر ۲۰۱۶ منقضی می شود دوباره تمدید کند. در حال حاضر یکی از موضوعات مورد مذاکره ایران و آمریکا حل و فصل این بخش از مشکلات است. نمایندگان دولت آمریکا معذورات قانونی خود را مطرح می کنند و نمایندگان دولت ایران می گویند این مشکل داخلی آمریکا است که دولت این کشور باید راه حل آن را پیدا کند.
یک توضیح: ایران در برخی از موارد با شکایت از تحریم های صورت گرفته موفق شده حکم لغو آنها را مثلا از داداگاه اتحادیه اروپا بگیرد. لغو تحریم از طریق شکایت در دادگاه گرچه می تواند آرام آرام رویه‌ای در این زمینه ایجاد کند اما روند لغو تحریم ها از این روش بسیار زمان بر و هزینه ساز و با نتیجه ای غیر قابل تضمین است.
Submit to DeliciousSubmit to DiggSubmit to FacebookSubmit to Google PlusSubmit to TwitterSubmit to LinkedIn