'ما برزیلی‌ها ملتی از شکنجه‌گران و قربانیان شکنجه هستیم'
- توضیحات
- منتشر شده در چهارشنبه, 03 دی 1393 13:59
آذوح: وایر دیویس بی‌بی‌سی
'وزارت نظم سیاسی و اجتماعی' برزیل بازوی اصلی سرکوب مخالفان در زمان حکومت نظامیان در برزیل بود و همانطور که از عنوان آن برمی‌‌آید، جایی بود که سیاست‌های محدودکننده در آن گرفته می‌شد.
ساختمان اصلی این اداره امنیتی - انتظامی با زندان و اطاق‌های شکنجه آن که در مرکز کلان شهر ریودوژانیرو واقع شده، از سال ۱۹۸۵ و پایان عمر حکومت نظامیان برزیل، عمدتا دست نخورده باقی مانده است.
از بسیاری جهات دست نخورده ماندن این ساختمان را می توان استعاره ای دانست از حرکت کند جامعه برزیل برای رویارویی با پلیدی های گذشته سیاسی این کشور.
هر چند برزیل در میان اولین کشورهای آمریکای لاتین بود که به حکومت نظامیان پایان داد ولی در شمار آخرین کشورهایی است که برای کشف جنایات و شناسایی قربانیان حکومت نظامیان، یک کمیسیون حقیقت یاب تشکیل داده است.
کشورهای دیگر آمریکای لاتین که در دهه های گذشته قربانی حکومت‌های نظامی بودند، از جمله شیلی، آرژانتین و گواتمالا، خیلی زودتر این اقدام را انجام داده اند.
نکته ای که بیش از هر چیز تعجب من را برانگیخته این است که پس از گذشت نزدیک به ۳۰ سال از پایان حکومت نظامیان، این روزها برای اولین بار فعالان سیاسی که در آن دوران زندانی و شکنجه می‌شدند، بالاخره توانسته اند از مراکز سرکوب آن دوره بازدید کنند.
جین آلنکار می گوید در برزیل فضای مصونیت و معافیت از مجازات برای مجرمان وجود دارد
جین آلنکار هنگام دیدار از ساختمان "اداره نظم سیاسی و اجتماعی" در شهر ریو دو ژانیرو و داخل همان سلولی که او مدتها در آن زندانی بوده می گوید:"من دقیقا به خاطر ندارم چه مدتی در این سلول انفرادی زندانی بودم."
او که اکنون دبیر تاریخ است، در دوران رژیم نظامی جزو فعالان دانشجویی بود و سه بار در سنین هفده، هجده و بیست و یک سالگی زندانی شد.
جین آلنکار می گوید: "در برزیل فضای عمومی مصونیت از مجازات وجود دارد و خشونت هایی هم که امروزه در این جامعه می بینیم در همین مصونیت ریشه دارد. تاکنون هیچ یک از مسئولان جرایم و جنایات دوران دیکتاتوری نظامی محاکمه و مجازات نشده اند."
برزیل یکی از چندین کشور آمریکای لاتین بود که در دهه‌های شصت و هفتاد میلادی وقوع کودتای نظامی، حکومت های منتخب و غیرنظامی را سرنگون کرد و نظامیان برای چند دهه قدرت را در دست گرفتند.
ارتش برزیل با حمایت اقشار صاحب امتیاز و بخشی از طبقه متوسط، که در آن دوران کم شمار بود، درصدد برآمد تا با گروههای چپ و سوسیالیست که قدرت گرفته بودند، مقابله کند.
در دوران ۲۱ ساله حکومت نظامی برزیل صدها نفر کشته و هزاران نفر زندانی و شکنجه شدند. یکی از این فعالان چپ گرا که در آن زمان بازداشت شد دیلما روسف بود که اکنون رئیس‌جمهوری برزیل است.
اما اعضای حکومت نظامی سابق برزیل از جمله ژنرال بازنشسته گیلبرتو پیمنتال اتهام شکنجه مخالفان به شکل گسترده را تکذیب کرده و می‌گویند که اعمال شکنجه، سیاست رسمی دولت نظامی نبود. ژنرال پیمنتال در حال حاضر رییس باشگاه نظامیان برزیل است و به تاسیس کمیسیون حقیقت یاب و وظایفی که برای آن تعیین شده با شک و نگرانی می نگرد.
او در عین حال به حوادث سال ۱۹۶۴ اشاره می کند که تحت تاثیر آن به گفته ژنرال، یک حکومت غیرنظامی و منتخب به ریاست جمهوری ژائو گولارت توسط یک "انقلاب مردمی" سرنگون شد.
اتاقی در اداره مرکزی نظم سیاسی و اجتماعی برزیل که عایق بندی صدا دارد
ژنرال بازنشسته گیلبرتو پیمنتال می گوید:"من باید بر این نکته تاکید کنم که بله در حکومت نظامی شکنجه وجود داشت ولی اعمال شکنجه، نهادینه و سیاست رسمی ما نبود و در موارد اندکی اتفاق افتاده است. در طرف مقابل هم مواردی از اعمال خشونت وجود داشت که تروریسم بود. لغو قانون عفو عمومی مصوب سال ۱۹۷۹ آشتی ملی برای کشور در برنخواهد داشت."
اشاره او به قانونی است که بر اساس آن تمام افراد و طرف هایی که اعمال خشونت آمیز مرتکب شده اند مورد عفو قرار گرفته و از تعقیب قضایی و مجازات معاف شدند.
چند ماه پیش یک سرهنگ سابق ارتش برزیل در یکی از جلسات کمیسیون حقیقت یاب با تمام جزییات توضیح داد که او چگونه مخالفان رژیم نظامی را شکنجه و به قتل رسانده است. اعترافات این مامور نظامی سابق در مطبوعات کشور سرو صدای زیادی به پا کرد.
او با برخورداری از مصونیتی که قوانین برزیل به او می دهد از آموزش روشهای شکنجه ماموران نظامی برزیل در بریتانیا نیز پرده برداشت. با توجه به اینکه کمیسیون حقیقت یاب برزیل برای مجبور کردن افراد به دادن شهات اختیار قانونی لازم را ندارد، اعترافات این سرهنگ سابق ارتش از معدود موارد شهادت های ماموران حکومت نظامی سابق است که در اختیار کمیسیون و افکار عمومی قرار گرفت. او چندی پس از ادای این سخنان به دلایل طبیعی درگذشت.
دانیل آرائو رایس یک چریک سابق عضو گروههای چپ گرای برزیل می گوید همین مصونیت و معافیت از مجازات مشکل اصلی کار کمیسیون حقیقت یاب است. او که اکنون یکی از تاریخ دانان و اندیشمندان برجسته و چپ گرای برزیل قلمداد می شود می افزاید:"ما برزیلی ها ملتی از شکنجه گران و قربانیان شکنجه هستیم."
او می پذیرد که شاید بتوان روی کار آمدن رژیم های نظامی را "تا حدی توجیه کرد" چون انقلابیون چپ گرایی نظیر خود او در دهه های شصت و هفتاد میلادی با روشهای خشن قصد داشتند سیستم حاکم بر کشور را سرنگون کنند. او به واکنش حکومت به ناآرامی های آن دوران، از شورش های مسلحانه گرفته تا جنگهای خیابانی اعتراضی ندارد. آنچه او سخت به آن معترض است سالها شکنجه سیستماتیک و نهادینه شده مخالفان و حتی منتقدان مسالمت آمیز حکومت نظامی است.
گیلبرتو پیمنتال ژنرال بازنشسته اتهام نهادینه بودن شکنجه در دوران حکومت نظامی را رد می‌کند
دانیل آرائو رایس می افزاید:"تقریبا می توان گفت که شکنجه یک سنت برزیلی است و تاریخ آن به دهه ها و حتی قرنها قبل برمی گردد. اگر در مورد شکنجه و راههای متوقف کردن آن یک بحث گسترده و علنی صورت نگیرد، نسلهای بعدی در مورد وحشت شکنجه چیزی یاد نخواهند گرفت و این چرخه تسلسل دوباره تکرار خواهد شد."
آمارهایی که تاکنون جمع آوری شده نشان می دهد که در دوران حکومت نظامی برزیل حداقل ۴۰۰ نفر به قتل رسیده اند. قانون بحث برانگیز عفو عمومی که در سالهای پایانی حکومت نظامی تصویب شد، به تمام افرادی از هر جناحی که مرتکب جرم، قتل و شکنجه شده اند مصونیت داده و آنها را از تعقیب و مجازات معاف کرده است.
فارغ از اینکه یک زمانی عدالت در مورد این جرایم اجرا شود و یا نه شواهد نشان می دهند که برزیل هنوز نمی تواند با گذشته تاریک خود برخورد کند.
